0-ից բարձր տարիքի երեխաների համար. խաղ-ոտանավոր

 

Ասիկներ, խաղիկներ, ոտանավորներ

 

Խխունջ
Խխունջ խանում,
Խխունջ խանում,
Տանդ մենակ
Ի՞նչ ես անում:
Խխունջ խանում,
Խխունջ խանում,
Պոզդ ինչո՞ւ
Դուրս չես հանում:

Աղղջիկ…  

Աղջի՛կ, աղջի՛կ,
Մթան չղջի՛կ,
Մկան պոչի՛կ
Կատվի տոտի՛կ,
Պըտիկ, մըտի՛կ,
Շան ակընջի՛կ.
Ալյուր մաղեմ,
Խմոր շաղեմ,
Կլոճ թխեմ:

 

***Խնոցի, հարոցի

Թանը  հանի`քամեցի,
Համով չորթան շինեցի,
Եղով  ապուր  եփեցի,
Պետոն  ուզեց` տվեցի:

***Խնոցի, խնոցի,
Գցեցի  ու բռնեցի,
Տարա – բերի` զարկեցի,
Հրեցի, չխչփեցի,
Հարեցի, հա, հարեցի,
Դեղին կարագ  հանեցի:

Ճվիկներ

***Ճիվու, ճիվու, ճնճղիկ,
Թռավ, գնաց առվի եզրիկ,
Կերավ կուտիկ,
Խմեց ջրիկ,
Թռավ մտավ …-ի ծոցիկ:

***Ճվիկ-ճվիկ, Ակնա ճվիկ
Ճվիկ-ճվիկ, Ակնա ճվիկ
Առվի եզրին նախշուն ճվիկ,
Կուտ կերավ, կուտման կերավ,
Կուտման առավ ու թռավ,
Թռավ գնաց, գնաց մտավ …-ի ծոցը~…

***Ճվիկ, ճվիկ, Ակնա ճվիկ
Ճվիկ, ճվիկ, Ակնա ճվիկ,
Ճվիկ գնաց հեռու քաղաք,
Բուրդ բերեց, բամբակ բերեց,
Թել մանենք, գլխարկ գործենք,
Մեր …-ի գլխին կործենք:
Թը~ռռ ճվիկ:

 

Ծափխաղեր –ձեռնախաղեր

***Ծափիկ-ծափիկ, ծափ նաներով,
Փլավ կեփենք պուտուկներով,
Գդալ չկա, շերեփ չկա,
Մենք էլ կուտենք մատիկներով:

***Ծափիկ, ծափիկ, ծափլատիկ,
Չալ խնձորիկ, փշատիկ,
Ծալիկ, մալիկ, ծուռ աքլորիկ,
Ծկլակտուց, ծկլամերիկ,
Կուտ ուտի, կուտման ուտի,
Ծակ շերեփով ծիկրակ անի:

 Ծի՜վ  ու ծի՜վ

Ծի՜վ ու ծի՜վ, ծիվծիվակի՜ն,
Ձագ թռնի հետ ծիծեռնակին,
Ճյուղ բերի հետ աղունակին,
Վարդին նստի հետ սոխակին.

Ասե տաղի՛կ,
Կանչե խաղի՛կ,
Առնե ափի՛կ,
Զարկե ծափի՛կ:

***Ատատե, բատատե,
Շամամ շուլ,
Շամշե լակե
Ձի տամբուլ:

***Հատիկ, հատիկ հալվավատիկ /հավատիկ/
Չալ խնձորիկ, փշատիկ,
Չալիկ-մալիկ, ծուռ աքլորիկ,
Կուտ ուտի, կուտման ուտի,
Դռան տակին տիտիկ անի:

***Էկե դուկե, տըմըզա,
Թալան չուկե պուպուզա,
Մախտե կոճակ, դան պլոճակ,
Ճան ճո՜ւկ:

 Աղունակ
Ղու-ղու-ղու,
Ա – ղու- ղու,
նակ -նակ,
Ա – ղու- նակ,
Թը՜ռռ…

 Կաչաղակ
Չա – չա- չա,
Կա -չա-չա,
Ղակ – ղակ,
Կա – չա -ղակ,
Թը՜ռռ…

Բզեզ
Բը~զ, բը~զ, բըզբըզան,
Բզեզն եկավ տըզտզան,
Եկավ – ընկավ թակարդը,
Նրան բռնեց չար սարդը:

Լուսին
Լուսին, լուսին, լուսին,
Լուսերես,
Ինչքան, ինչքան կլոր ես,
Լույս ես տալիս գիշերով,
Քո կարմրիկ  թշերով£

Խնոցի
Հարի-հարի խնոցի,
Մեջդ` բարի, խնոցի,
Ունկդ` բարակ, խնոցի,
Մեջդ` կարագ, խնոցի:
Խնոցի, հարոցի,
Կարագը` քեզ,
Թանը` մեզ:

Ծիտիկ
Ծիտ եմ, ծիտ եմ,
Ծլվլում եմ,
Ճիկ-ճիկ-ճիկ,
Ոստոստում եմ,
Թռչկոտում եմ,
Տիկ-տիկ, տիկ,
Արի, թևիկ,
Արի փետրիկ,
Որ ես դառնամ
Փոքրիկ ծիտիկ,
Փոքրիկ ծիտիկ,
Պիծիկ միծիկ,
Թ՜ռռ…

Սագիկ
Ղա~ արիր, տվի,
Ղու~ արիր, տվի,
Ա~յ սիրուն սագիկ,
Գետի մեջ լող տուր,
Գետի մեջ սող տուր,
Գոնե իրիկուն
Կրկին արի տուն:
Ա~յ կարմիր տոտիկ,
Շարմաղ ու կոկիկ£

Ճուտիկը
Կը~տ, կը~տ կըտկըտան,
Եկավ ճուտս ճըտճըտան,
Հալածվել է ուրուրից,
Բաժանվել է իր մորից,
Ճըտճըտում է ու լալիս,
Կորած մորն է ման գալիս:

Կատու
Կատուն եկավ,
Փիսի¯կ, փիսի¯կ,
Հազար նազով,
Ինչպես հարսիկ,
Դունչը սրբեց
Թաթիկներով, .
Մազը սանդրեց
Թանչիկներով;
Է՞ր ես տրտում.
Թե՞մկներն են
Հիմա արթուն:
Կատուն ասաց.
_ Միաո՜ւ, միաո՜ւ:
Այսինքն թե՝
_ Այո, այո:

Փիսիկ
Փիսիկ, փիսիկ,
Չալ պոչիկ,
Վանա ճուտիկ,
Խուճուճիկ.
Փիսիկ, փիսիկ ,
Շուտ արի,
Մեր Լուսիկին օրորի:
Կտամ ես քեզ կովի կաթ,
Կարմիր գինի, նռան հատ,
Կապեմ վզիդ թաշկինակ,
ՈՒ հագցնեմ տաք մուշտակ,
Փիսիկ, փիսիկ,
Շուտ արի,
Մեր Լուսիկին օրորի£

Փիսոն

Փիսոն, փիսոն մլավան,
Թավրիզ թողեց, փախան Վան,
Լեզուն թաթխան, երկար պոչ,
Ինչ որ ուզեց, ասին` ոչ:
Փիսոն գնաց գողեգող,
Փորը` դատարկ, սիրտը` դող:
Դունչը մեկնեց կովկիթին,
Շերեփն իջավ ճակատին:

Տիկին-տիկին, տիկնակոթ
Տիկին-տիկին, տիկնակոթ,
Տիկինը գնաց բանջարի,
Բանջար չկար, խոտ կար,
Խոտի տակին ծիտ կար:
Ծտի տակին ձու կար,
Քեռիս փայտը կտրատեց,
Քեռակինս ձուն խաշեց,
Մոտեցա մինը վերցնեմ,
Շերեփը գլխիս քաշեց:

Ճկութիկն ասաց
Ճկութիկն ասաց՝ անոթի եմ,
Աման լիզող ցուցամատն ասաց՝ եկեք ուտենք,
Երկար, լոլոզ միջնամատն ասաց՝ ի՞նչ ուտենք,
Մատնեմատն ասաց՝ Աստված կտա,
Ճկութիկն ասաց՝ բա որ չտա,
Բութմատն ասաց՝ գողանանք, ուտենք:
-Ի՜նչ ասեցիր, ի՜նչ ասեցիր:
Վրա տվին, տուր տվեցին,
Բութմատիկին դնգստեցին,
Կարճ ու փոքրիկ թողեցին:

 

Ծիտը և բազեն

Ղազարոս Աղայան
Ծիտը ծառին ծլվլում է.
Ծի’վ, ծի’վ, ծի’վ:
Բազեն գլխին պտտվում է.
Վո~ւյ, վո~ւյ վո~ւյ:
Ծիտը լռեց, ծիտը վախեց.
Վա~յ, վա~յ, վա~յ:
Բազե, թը’ռռ. բազե, թը’ռռ.
Հա’յ, հա’յ հա’յ:
Բազեն թռավ, բազեն փախավ,
Ինչ լավ եղավ,
Հե~յ, հե~յ, հե~յ:
Ծիտիկ –միտիկ, պիծիկ –միծիկ,
Պտպտուրիկ –չալպտուրիկ,
Դու լավ պրծար չար բազեի
Սուր ճանկերից, հա,’ հա’, հա’:

 Լուսաբաց
Ղազարոս Աղայան
_Ծուղրուղո~ւ,
Աքլորը զիլ կանչեց թառին:
_Ճիկ-ճիկ, Ճիկ-ճիկ,
Զարթնեց մթնում ծիտը ծառին:
_Ծուղրուղո՜ւ,
Կանչեց ծեգին երկրորդ բերան:
_Հո-հո~, հո-հո~,
Նախիրն արդեն հանդը տարան:
_Ծուղրուղո՜ւ,
Լույսը բացվեց երրորդ կանչին:
_Վույ, վույ, վույ, վո՜ւյ,
Նստեց նանը տեղի միջին:

 

Պզզան մեղու   

Պզզա՜ն մեղո՛ւ, պզզա՜ն մեղո՛ւ,
Քո մանտրտիկ թևեր վերու,
Բանձրիկ սարերն ես գնալու,
Սուսան-սմբուլ ես քաղելու,
Շուշան ծաղիկ հոտոտելու,
Քաղցրիկ մեղրիկ ես կրելու,
Տղիս ակռատ ես բերելու:

Հավիկը               

-Ծուղրուղքո՜, սանամե՛ր,
Ո՞ւր գնաց հավիկը մեր:
-Գնաց աղբյուրը ջրի:
-Ի՞նչ կար կտցին:
-Չիր ու չամիչ:
-Ո՞ւմ էր տանում:
-Հարս ու փեսին:
-Հարսիկն ո՞ւր է:
-Ոսկե թախտին:
-Ի՞նչ է եփել:
-Համով կորկոտ:
– -Ո՞վ է կերել:
-Սև փիսիկը:
-Վա՜յ, սև փիսիկ, վա՜յ, սև փիսիկ,
Քո մերն ուտի քո չաղ թշիկ:

Ձին ծակեցին, պատը տարան
Ձին ծակեցին, պատը տարան,
Տարան մի զույգ ամպե պարան,
Մի լծկան բադ,
Ածան մկով՝
Մկկացող իր ձագուկով:

Տարան թուխս դրած մի մաքի:
Մուկը տարան՝կատուն հագին:
Տարան մի պարկ սարի զեփյուռ,
Կարկուտի չիր,
Օձի փետուր:

Տարան տարվա գոմշաձուն,
Խճաքարի սերմացուն,
Չմոռացան նույնիսկ շանը,
Տարան պոչի սև նշանը…

Նշանն էլ է՞ր պետք գողերին
Գոնե նշանը թողնեին:

Կճուճն ու ճուտը
Ճուտն ընկավ կճուճի մեջ
Դողաց սիրտը ճուտի,
_Կամ կերե լ է կճուճը ինձ,
Կամ հենց հիմա կուտի:

Ճչաց ճուտը լեղապատառ.
– Ինձ մի ուտի, կճո՜ւճ:
Ես ի՞նչ եմ մե՜ծ փորիդ համար,
Ես դեռ շա՜տ եմ պուճուր…

Քրքջում է կճուճը ծեր,
Խրատելով ճուտին.
-Ա՜խ, դուանգե՜տ, լսվա՞ծ բան է
Կճուճը ճուտ ուտի…

Ալեքսան

Ալեքսան
Ու իր տասնինը փեսան,
Քսան գերանդի,
Քառսուն հեսան.
Նստեն,
Սրեն,
Ուտեն,
Պառկեն,
Քնեն,
Քաղեն,
Փոցխեն,
Կապեն,
Խորմեն,
Բարդեն,
Դիզեն,
Հետին անգամ,
Հաշվին տեսան.
Դեզից պակաս էր քսան:

Վո՜ւյ, վո՜ւյ                                           

Ծառի ճյուղը ծաղկեց գարնան,
Պո՜ւյ-պո՜ւյ, պո՜ւյ-պո՜ւյ, ծաղկեց գարնան:
Գևոն ճյուղը կոտրեց ամա՜ն:
Վո՜ւյ-վո՜ւյ, վո՜ւյ-վո՜ւյ, կոտրեց ամա՜ն:

Գևով փախավ, մտավ մառան,
Պո՜ւյ-պո՜ւյ, պո՜ւյ-պո՜ւյ,մտավ մառան:
Պապը բռնեց, ծեծեց, ամա՜ն,
Վո՜ւյ-վո՜ւյ, վո՜ւյ-վո՜ւյ, ծեծեց ամա՜ն:

Խնոցի
Խնոցի, խնոցի,
Գցեցի  ու բռնեցի,
Տարա – բերի` զարկեցի,
Հրեցի, չխչփեցի,
Հարեցի, հա, հարեցի,
Դեղին կարագ  հանեցի:

Խնոցի, հարոցի
Խնոցի, հարոցի.
Լըփը-լըփը, լըփը-լըփը,
Դե տար, դե բեր, տրնգա.
Թևտու, թև առ,
Զրնգա: 

 Խնոցի, հարոցի,

 

Հարի-հարի խնոցի,
Մեջդ` բարի, խնոցի,
Ունկդ` բարակ, խնոցի,
Մեջդ` կարագ, խնոցի:
Կարագը` քեզ,
Թանը` մեզ:

Ճվիկներ

***Ճիվու, ճիվու, ճնճղիկ,
Թռավ, գնաց առվի եզրիկ,
Կերավ կուտիկ,
Խմեց ջրիկ,
Թռավ մտավ …-ի ծոցիկ:

***Ճվիկ-ճվիկ, Ակնա ճվիկ,
Առվի եզրին նախշուն ճվիկ,
Կուտ կերավ, կուտման կերավ,
Կուտման առավ ու թռավ,
Թռավ գնաց, գնաց մտավ …-ի ծոցը~…

Ծի՜վ ու  ծի՜վ

Ծի՜վ ու ծի՜վ, ծիվծիվակի՜ն,
Ձագ թռնի հետ ծիծեռնակին,
Ճյուղ բերի հետ աղունակին,
Վարդին նստի հետ սոխակին.
Ասե տաղի՛կ,
Կանչե խաղի՛կ,
Առնե ափի՛կ,
Զարկե ծափի՛կ:

 Տիտոխիկ

Տիտոխիկ, տիտմարոխիկ,

Զուռնափչիկ, թուխմանուկիկ,

Եփե գաթա ու կուլուճա,

Եղը վրեն կպճպճա:

Ուտա իդա, խմա իդա,

Վի՞ր (ո՞ւմ) տուն իջնա:

-Նուբարի տո՜ւն…

Էս Նուբար, էս կատու,

Էս մուկիկ, էս լորիկ,

Թռավ, գնաց,

Թը՜ռռ, թը՜ռռ, թը՜ռռ:

Գիշեր

Իջնում է գիշեր

Սարերի ուսին,

Փայլում է վերից

Կաթնագույն լուսին£ £

Վերից նայում է

Սարերի ուսին,

Երկինքը ուրախ:

Քնած է գյուղը

Անհոգ ու խաղաղ£

Գորտն ու ագռավը

Մի գորտ ընկած ցամաք առուն

Կռկռում էր, հա° կռկռում£

-Քիչ կռկռա ,այ գորտ քեռի,

Աշուն կգա ,ջուր կբերի,-

Հույս էր տալիս մի սև ագռավ£

-Է¯, ինչ անեմ ,սիրտս պառավ,

Մինչև ցամաք առուն ջուր կգա,

Գորտի աչքն էլ հո° դուրս կգա£

 Արտուտիկ

 

 Արտուտիկ,

Նախշուն տոտիկ,

Իջնեն կալեր

Գողտիկ-մողտիկ,

Ընտրեն քարեր,

Ուտեն կուտիկ,

Կըծըլվըլան

Կըթիկ- կըլթիկ:

ԲԶԵԶ

Բը՛զ, բը՛զ, բըզբըզան,
Բզեզն եկավ տըզտզան,
Եկավ-ընկավ թակարդը,
Նրան բռնեց չար սարդը:

ՄԻ ԷԾ ՈԻՆԵՄ

Մի էծ ունեմ
Հինգ վեց ուլով,
Կաթը կըթեմ
Կուժով, կուլով,
Մածուն մերեմ
Կճուճներով,
Եղը հանեմ
Լվի տկով,
Բառնամ սելին
Մեծ-մեծ ակով,
Քաղաք տանեմ
Յոթ լուծ մկով,
Հո՜, հո՜ անեմ
Ուղտի պոչով,
Ճամփեն երթա
Կատվի քուչով:
Թե չհասնի
Էդտեղ վնաս,
Քեռի Մինաս,
Ինձ հյուր կըգաս:

Երեք փչակ, երեք բու  
Երեք փչակ, երեք բույն,
Երեք բնում՝ երեք բու:
Ամեն բնում՝ ձու, ձու, ձու,
Ամեն բնում՝ բու, բու, բու:
Առաջինում՝ բվաձու,
Երկրորդում էլ՝ բվաձու,
Երրորդի մեջ՝ բվաձու…
Չորորդը չկա՜:
Ի՜նչ երջանիկ բվեր են,
Ի՜նչ սիրունիկ ձվեր են,
Ձվից կելնեն ու կերգեն
Բվիկները բվերեն…

Այսպիսի երգ
– Հով է, հով է, հով է, հով է,
– Հովը մարմա՞նդ է, թե՞ զով է:

– Զով է, զով է, զով է, զով է
– Զովը կապո՞ւյտ է, թե՞ մով է:

– Մով է, մով է, մով է, մով է,
– Մովը լճա՞կ է, թե՞ ծով է:

– Ծով է, ծով է, ծով է, ծով է,
– Ծովում գոմե՞շ է, թե՞ կով է:

– Գուցե գոմեշ, գուցե կով է,
– Գուցե լճակ, գուցե ծով է,
– Գուցե կապույտ, գուցե մով է,
– Գուցե մարմանդ, գուցե զով է:

– Կով է, կով է, կով է, ծով է,
– Ծով է, ծով է, ծով է, մով է,
– Մով է, մով է, մով է, զով է,
– Կով է, մով է, զով է…
– Գուցե գոմեշ, գուցե կով է,
– Գուցե լճակ գուցե ծով է,
– Գուցե կապույտ, գուցե մով է,
– Գուցե մարմանդ, գուցե զով է,….

 

 

 

 

 

 

 

Կարծիք գրել